 |
| बाख्रापालनका लागि बहुपोषणयुक्त ढिक्का (मल्टिन्यूट्रिसन) ब्लक |
बाख्रापालनका लागि आवश्यक पर्ने बहुपोषणयुक्त (मल्टिन्यूट्रिसन) ब्लक÷ढिक्का बनाउनका
लागि निम्न सामग्रीहरु आवश्यक पर्छः
युरिया मल, नुन, ऊँखुको मोलासेस÷खँुदो ÷सख्खर÷भेली, चुना, लवणहरु, भिटामिनहरु,
सिमेन्ट वा रातो माटो (जमिनको सतहभन्दा २ मिटर तल खाडलबाट निकालिएको
रातो माटोलाई हाँडीमा भुटेर मात्र प्रयोग गर्ने), रेशादार वस्तु÷घाँसपात (जस्तैः
भूस÷चोकर, चामल, गहुँ अथवा सुकाएको हे–घाँस वा अन्य नल÷पराल आदि)
३.५ उपकरण र औजारहरु
यस्तो ब्लक बनाउनका लागि निम्नानुसार उपकरण÷औजार÷सामग्री चाहिन्छः
साँचो ९mयगमि० अथवा प्लाष्टिक÷पोलिथिनका झोला÷बोरा वा बाल्टी वा काठको बाकस,
तौलने (मेशीन÷तराजु), नापो भएको भाँडो (जार), वस्तुहरु मिसाउनका लागि ठूलो
भाँडो, चलाउने साबेल, पानी, पाता आदि ।
आवश्यक सामग्री र मात्रा (५–५ किलोका ८ वटा ब्लक बनाउनका लागि)
सामग्री तौल सामग्री तौल
युरिया ४ के.जी. नुन २ के.जी.
मोलासेस २० के.जी. हड्डी चूर्ण २ के.जी.
सिमेन्ट÷रातो मोटा २ के.जी. लवण मिश्रण १०० ग्राम
डोलोमिटिक चुना २ के.जी. बहुभिटामिन पाउडर ५ ग्राम
रेशादार वस्तु ८ के.जी. पानी १ लिटर
बनाउनेप्रक्रिया
१ लिटरपानीमा २ किलो सिमेन्ट वा रातो माटो मिसाउने र राम्रोसँग मुछ्ने ।
त्यसमा ४ किलो यूरिया र २ किलो नुन राखेर राम्रोसँग मल्ने ।
त्यसमाफेरि २० किलो मोलासेस राखेर मल्ने ।
फेरि २ किलो चुना मिसाउने ।
हड्डीको चूर्ण पनि २ किलो मिसाउने (उपलब्ध भएको खण्डमा) ।
लवन–मिश्रण र अन्य भिटामिनहरु मिसाउने ।
त्यसमा ५ किलो रेशादार वस्तु भूसा–चोकर वा स–साना टुक्रा बनाएर काटेको सुकेको
”हे” (घाँस) मिसाउने ।
राम्रोसँग चलाइरहने, जबसम्म सम्पूर्ण वस्तुहरु राम्रो र एकनाससँग मिसिएको जस्तो
देखिँदैन, जबसम्म राम्रो लेदो ९एबकतभ० बन्दैन ।
ब्लक बनाउने साँचोमा लेदो खन्याउने र साह्रो बन्नका लागि १ दिन त्यत्तिकै छोड्ने ।
२४ घण्टापछि साँचो निकाल्ने र साह्रो बन्नका लागि १ दिन त्यत्तिकै छोड्ने ।
यसरी बनाएका ब्लकमा निम्न गुणहरु हुनुपर्छ
सम्पूर्ण वस्तु÷तत्वहरु राम्रोसँग घुलमिल÷मिसमास भएको हुनुपर्छ ।
युरिया र चुनाका डल्ला–डल्ला देखिने हुनुहुँदैन ।
राम्रोसँग सुकेको, कडा र समाउँदा च्यापच्याप लाग्ने हुनुपर्छ ।
तयार भएका ब्लकहरुलाई सुख्खा ठाउँमा छोपेर सुरक्षित तवरले भण्डार गरी
राख्नुपर्छ ।
३.८ ब्लक कसरी खान दिने?
छायाँ पर्ने ठाउँ करिब १ मिटर वा ३
फिटको उँचो ठाउँमा ब्लक राखिदिने
व्यवस्था मिलाउनुपर्छ ।
यसरी बाख्राहरुलाई केही छिन ब्लक
चाट्न (खान) दिनुपर्छ, तर एकपटकमा
वा १ दिनमा १५० ग्राम भन्दा बढी
खान दिनुहुँदैन ।
